W ostatnim czasie co raz więcej słyszy się o upadłości konsumenckiej. Rozmawiając z osobami które zawodowo nie zajmują się prawem dochodzę do wniosku, że owa upadłość jest owiana różnego rodzaju legendami i historiami, które nie do końca mają odzwierciedlenie w rzeczywistości. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć najbardziej podstawowe kwestie dotyczące upadłości konsumenckiej.
W dużym uproszczeniu, upadłość konsumencka jest to postępowanie sądowe którego celem jest częściowe lub pełne oddłużenie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (konsumenta) przy jednoczesnym zaspokojeniu roszczeń wierzycieli z posiadanego przez niego majątku. Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Jej celem jest całkowite oddłużenie osoby, która stała się niewypłacalna ale nie na skutek umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa. Upadłość konsumencką sąd może orzec także wobec byłego przedsiębiorcy, który wśród długów posiada także te, które są związane z działalnością gospodarczą lub zawodową którą prowadził. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć konsument lub jego wierzyciel.
Co oznacza niewypłacalność? Zgodnie z ustawową definicją dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Ponadto istnieje domniemanie, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Po ogłoszeniu upadłości całym majątkiem upadłego zarządza syndyk masy upadłości. Długi upadłego konsumenta pokrywane są z majątku jaki posiada oraz ustala się plan spłat wierzycieli. W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty; dokonuje podziału funduszy masy upadłości pomiędzy wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, jeżeli w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości; ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa; określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż 36 miesięcy (3 lata), upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania,
UWAGA! jeśli sąd ustali, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż 36 ani dłuższy niż 84 miesiące (3-7 lat).
Trzeba także pamiętać, że doprowadzenie przez dłużnika do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększenie jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, stanowi przesłankę do wydania przez sąd postanowienia o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli.
W przypadku jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli.
Należy także pamiętać, iż nie podlegają umorzeniu zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości to 30 złotych. Należy jednak pamiętać, że koniecznym jest także pokrycie kosztów syndyka masy upadłości, które zaspokajane są w pierwszej kolejności z majątku jaki posiada upadły lub uwzględniane są w planie spłat o których była mowa wyżej, chyba że możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe nie pozwalają na zaspokojenie kosztów postępowania tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa oraz innych zobowiązań masy upadłości w pełnej wysokości.
Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli.
W obecnych czasach w których często nie z własnej winy można popaść w spiralę długów złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej niejednokrotnie jest jedynym rozwiązaniem aby zacząć spokojne życie bez zadłużenia.
Przygotował r.pr. Marcin Kęska